Վրաստանի Սամցխե-Ջավախեթիի երիտասարդները վերջին շրջանում նախընտրում են ռուսական բուհերում կրթություն ստանալ։
Շրջանի երիտասարդները մինչև վերջերս հիմնականում երկու ընտրություն ունեին՝ էթնիկ փոքրամասնությունների համար նախատեսված «1+4» ծրագրով վրաստանյան բուհ ընդունվելը և մյուսը՝ Հայաստանում մայրենի լեզվով սովորելը։
Այժմ կա այլընտրանք՝ առանց միասնական քննությունների լրացնելով Education in Russia (Կրթություն Ռուսաստանում) ծրագրի հայտադիմումը և մասնակցելով հարցազրույցի փուլին, ընդունվել ռուսական բարձրագույն հաստատություններ։
Ռուսաստանի դաշնության կողմից ֆինանսավորվող Education in Russia ծրագիրը իրականացվում է մի քանի երկրներում, այդ թվում՝ Վրաստանում։ Վրաստանի քաղաքացին լրացնելով հայտադիմումը և մասնակցելով հարցազրույցի փուլին (այն հիմնականում անցկացվում է Թբիլիսիում) բավարար միավորներ հավաքելու դեպքում՝ կարող է ընդունվել ցանկացած ռուսական համալսարան:
Ռուսական համալսարան ընդունվողների խոսքով, սա այսօր բարձրագույն կրթության դիպլոմ ստանալու ամենահեշտ տարբերակն է, սակայն, որքանով է հնարավոր կիրառել ռուսական բուհերում ստացած գիտելիքը Վրաստանում։
Ախալքալաքի թիվ երկու ռուսական դպրոցի վրաց լեզվի ուսուցչուհի, «Ախալքալաքի մեծահասակների կրթության կենտրոն» հասարակական կազմակերպության տնօրեն Շորենա Թեթվաձեն «Ալիք Մեդիայի» հետ զրույցում հարցի շուրջ ներկայացնելով իր տեսակետը, նկատում է․
«Բարձրագույն կրթություն ստանալու նպատակով իմ աշակերտների մեծամասնությունն է ընտրում ռուսական բուհերը, սակայն նրանց համար այստեղ կան բազում մարտահրավերներ։ Բնականաբար, մեր երկրի համար շատ վատ է, որ բազմաթիվ տաղանդավոր երիտասարդներ գնում են արտերկիր սովորելու և շատ դեպքերում չեն ցանկանում վերադառնալ, իսկ եթե վերադառնում են, բախվում են խոչնդոտների։ Դրանցից է օրինակ վրաց լեզվի չիմացությունը, կան դեպքեր, երբ դժվարությամբ են աշխատանքի տեղավորվում, նրանք պետք է հավատարմագրում անցնեն, քանի որ դիպլոմը վրացական չէ, առաջ է գալիս նաև ինտեգրման խնդիրը»։
Թեթվաձեն նշում է, որ տեղում սովորելու փոխարեն ռուսական բուհերն ընտրելու պատճառները բազմազան են, սակայն դրանցից առանձնացրեց հիմնական երեքը․
«Առաջինը դա վրաց լեզվի չիմացությունն է․ կան երիտասարդներ, ովքեր տիրապետում են ռուսաց լեզվին, իսկ վրացերենին՝ ոչ, բարդություններից խուսափելու համար ընտրում են հենց ռուսականը, երկրորդը ուսման վարձի հետ կապված խնդիրներն են, ինչպես նշում են շատ մասնագետներ և ուսանողներ, այդ ծրագրով ավելի հեշտ է ստանալ ֆինանսավորում, երրորդը բարեկամների, ծանոթների առկայությունն է (ՌԴ-ում, նկատի ունի), ինչը շատերի դեպքերում բացակայում է մայրաքաղաք Թբիլիսիում»։
Այնուամենայնիվ, նա կարծում է, որ կառավարությունը ևս պետք է քայլեր ձեռնարկի այս ուղղությամբ, քանի որ էթնիկ փոքրամասնությունների ներկայացուցիչներին վրացական բուհեր մայրենիով ընդունվելու հնարավորություն տվող «1+4»-ի քննություններն անցյալ տարիների համեմատ բարդացել են։
«Մեր երիտասարդների ընտրությունը նաև կապված է էթնիկ փոքրամասնությունների համար նախատեսված «1+4»-ի քննությունների բարդացման հետ։ Կարծում եմ պետությունը երիտասարդներին այստեղ պահելու համար պիտի շահագրգռող նախագծեր իրականացնի, ոգևորի ուսանողներին։ Բացի այդ տեղական համալսարանները պիտի իրենց ծրագրերը պարզ ու հստակ ներկայացնեն, հետաքրքրեն երիտասարդին, նաև պիտի լավագույնս ուսուցանվի վրաց լեզուն, որ չվարանեն տեղում կրթություն ստանալուց»։
Վրաստանի հայաբնակ այս շրջանից 22-ամյա Ալինա Նազարյանը ևս այս ծրագրով ընդունվել է ռուսական բուհ, այժմ սովորում է Կրասնոդարի պետական համալսարանում․
«Բարեկամներս այստեղ են ապրում, ես էլ սիրում էի ռուսաց լեզուն, որոշեցի հայտ ներկայացնել Education in Russia ծրագրին։ Այժմ սովորում եմ լրագրության ֆակուլտետի 3-րդ կուսում»,- «Ալիք Մեդիայի» հետ զրույցում ասում է Ալինան։
Ալինան ասում է, որ դժվար է ընտանիքից հեռու, բացի այդ, ռուս համակուրսեցիների համեմատ իրեն դեռևս ավելի բարդ է տրվում սովորելը.
«Այս ծրագիրը ընտրեցի, որովհետև համոզված էի, որ չեմ անցնի «1+4»-ով, այն էլ անվճար, հիմա ափսոսում եմ, որ չփորձեցի։ Հստակ չգիտեմ կվերադառնամ, թե կմնամ այստեղ, եթե վերադառնամ, թեև ռուսերենի իմացությունը խրախուսելի է մեր շրջանում, ստիպված եմ լինելու վրացերեն սովորել աշխատանքի տեղավորվելու համար»։
Երիտասարդներին համալսարանը ընտրելու հարցում հաճախ ուղղորդում են ծնողները։ Ախալքալաքից Արմինե Մոսոյանը կարծում է, որ ռուսական կրթությունը ավելի մեծ հնարավորություններ է տալիս երիտասարդներին։
«Աղջիկս ևս պատրաստվում է ընդունվել ռուսական համալսարան, մենք էլ դեմ չենք, լեզուն շատ է սիրում։ Կարծում եմ սխալ որոշում չի կայացրել, այնտեղ հնարավորությունները ավելի բազմազան են, հեշտ կգտնի աշխատանք․ Վրաստանի համեմատ այնտեղ ավելի բարձր է աշխատավարձը։ Հստակ չգիտենք կմնա այնտեղ, թե կգա, կամ էլ մենք կգնանք, բայց կարծում եմ կարևորը լավ մասնագետ լինելն է, ու նախընտրած տեղում սիրած ոլորտն ուսումնասիրելը, մնացածը կլինի ընթացքում» — նշում է տիկին Արմինեն։
Հատկանշական է, որ շրջանի միայն Ախալքալաքի մունիցիպալիտետում գործող 65 հանրային դպրոցներից ամենաշատ աշակերտներն ունի քաղաքի թիվ 2 ռուսական դպրոցը։
Տաթև Խոցանյան Ալիք Մեդիայի» ստաժոր
