Անվտանգության ոլորտում խորհրդարանական վերահսկողությունը բարելավելու Վրաստանի կառավարության գործողությունների ծրագիրը թերի է և չի համապատասխանում Եվրոպական հանձնաժողովի խնդրանքին, հայտնում է «Ժողովրդավարության հետազոտական ինստիտուտ» (DRI) հասարակական կազմակերպությունը (ՀԿ):
Ըստ DRI-ի՝ չնայած ուղղակի հղմանը, կառավարության ծրագրում այս ուղղությամբ փաստացի միջոցառումներ չեն նախատեսվում։ Ծրագրի համաձայն՝ «կանոնավոր երկխոսություն կանցկացվի խորհրդարանական բոլոր քաղաքական կուսակցությունների և հասարակական կազմակերպությունների հետ՝ բարելավելու վերահսկողության պրակտիկան: Բացի այդ, 2024 թվականի փետրվարին խորհրդարանական վստահության խումբն ամբողջությամբ կհամալրվի։
ՀԿ-ի կարծիքով, միայն վստահության խմբի լիարժեք համալրումը չի կարող բավարար միջոց համարվել Եվրահանձնաժողովի կողմից սահմանված քայլերը կատարելու համար, և կառավարության ծրագիրը այս ուղղությամբ թերի է։ Ինչպես նշում է DRI-ն, Վրաստանի խորհրդարանի կանոնակարգի գործող տարբերակը խորհրդարանին պարտավորեցնում է հինգ անդամից բաղկացած վստահության խումբ նշանակել։
«Այն, որ այսօր վստահության խմբում ընդամենը չորս անդամ կա, փաստացի ցույց է տալիս քաղաքական կամքի բացակայությունը, քանի որ «Վրացական երազանքը» ընթացակարգային թերության պատճառով խորհրդարանական ընդդիմությանը հնարավորություն չտվեց ընտրելու վստահության խմբի հինգերորդ անդամին։ Խորհրդարանական ընդդիմությունը, մյուս կողմից, պատշաճ ուշադրություն չդարձրեց վստահության խմբի լիարժեք համալրման հարցին։ Գործողությունների ծրագրի համաձայն՝ վստահության խումբը ամբողջությամբ կհամալրվի մինչև 2024 թվականի փետրվարը», — նշված է DRI-ի հաղորդագրության մեջ։
Ըստ DRI-ի՝ այս առումով մեկ այլ մարտահրավեր է նաև գաղտնի տեղեկատվության հասանելիության ժամկետը: DRI-ի կարծիքով, նախկին պրակտիկան ցույց է տալիս, որ պետական անվտանգության ծառայությունը (ՊԱԾ) սովորաբար օգտագործում է օրենքով նախատեսված առավելագույն ժամկետը՝ վստահության խմբի պոտենցիալ անդամին պետական գաղտնիք ստանալու իրավունք տրամադրելու համար։
ՀԿ-ի գնահատմամբ՝ հանձնարարականի լիարժեք իրականացման համար անհրաժեշտ, բայց անբավարար միջոց է կանոնավոր երկխոսությունը խորհրդարանական քաղաքական կուսակցությունների և հասարակական կազմակերպությունների հետ, որի նպատակը, ըստ կառավարության ծրագրի՝ վերահսկողության պրակտիկայի բարելավումն է։ Կառավարության կողմից հաստատված ծրագիրը պետք է ներառի անհրաժեշտ օրենսդրական փոփոխություններ իրականացնելու պարտավորություն, որոնք իրականում կծառայեն անվտանգության ոլորտի վերահսկողության բարելավմանը:
Ի դեպ, 2023 թվականի նոյեմբերի 27-ին Եվրոպական ինտեգրման կառավարական հանձնաժողովը, Եվրոպական հանձնաժողովի 2023 թվականի «Ընդլայնման քաղաքականության» հաղորդագրության մեջ հաստատել է Վրաստանի համար սահմանված քայլերի իրականացման միջոցառումները։
Եվրոպական խորհրդի 2023 թվականի դեկտեմբերի 15-ի որոշմամբ Վրաստանը ստացել է թեկնածուի կարգավիճակ՝ պայմանով, որ կատարի Եվրահանձնաժողովի կողմից Վրաստանի համար սահմանված քայլերը, դրանցից մեկը խորհրդարանական վերահսկողության հետագա կատարելագործումն է, հատկապես՝ անվտանգության ծառայությունների։
